Gry komputerowe z perspektywy dydaktycznej
Gier komputerowych nie sposób traktować jedynie jako odosobnionego fenomenu popkultury.
Pierwszym argumentem przemawiającym za wykorzystaniem ich walorów w lekcji języka obcego, jest ich pasjonujący charakter. Dzięki temu są one w stanie wzbudzić ukryte pokłady motywacji wewnętrznej u ucznia. Autorka McGonigal skonstatowała: playing a game is the voluntary attempt to overcome unneccessary obstacles. Innymi słowy, granie w grę jest tak naprawdę realizowaną czysto dobrowolnie pracą, która ma na celu skonfrontowanie się ze zbędnymi przeszkodami. Dlaczego jest to takie ważne z punktu widzenia dydaktycznego? Mianowicie, motywacja wewnętrzna wykazuje trwalszy charakter. W połączeniu z adekwatnym wsparciem nauczyciela znacząco zwiększa ona szanse na ostateczny sukces w nauce języka. Ponadto, proces akwizycji języka obcego jest z samej swej natury długotrwały, co jeszcze bardziej podkreśla zasadność sięgnięcia po środki stymulujące motywację wewnętrzną.
Zastanówmy się teraz nad drugim aspektem. Mowa tu o postrzeganiu porażki w świecie gry komputerowej. Domniemana przegrana w świecie gry odbierana jest wyjątkowo ciepło. Przede wszystkim, nie wiąże się z dotkliwymi realnymi konsekwencjami. Ponadto, nawet gdy na ekranie ujrzymy napis „Game over”, możemy często powrócić do punktu kontrolnego i po prostu spróbować jeszcze raz. Co więcej — jeśli gra jest nieliniowa, to możemy wykorzystać różne drogi dojścia do celu. Dlaczego jest to tak istotne w kontekście dydaktyki języka obcego?
Po pierwsze: doświadczeni lingwiści jak mantra powtarzają pogląd, że nadmierna awersja do popełniania błędów sabotuje progres w języku obcym. Mało tego, jedną z technik motywowania dorosłych kursantów jest tak zwana metarefleksja, która kładzie nacisk na ogólny postęp w nauce języka obcego pomimo chwilowych kryzysów.
Po drugie: nauka języka obcego online lub tradycyjną metodą to nie rozwiązywanie zadania z matematyki! Oznacza to, że nie zawsze szybkie osiągnięcie ultymatywnego celu komunikacyjnego jest optymalne. Przykładowo, ktoś może napisać poprawną rozprawkę, używając relatywnie prostego słownictwa. Pomyślmy, o ile bardziej rozwijające językowo – i tym samym możliwe do zastosowania na wyższych poziomach – byłoby przeredagowanie tej rozprawki zgodnie z wymaganiami stylu akademickiego lub dziennikarskiego. Podobną sytuację możemy spotkać w ćwiczeniach z zakresu parafrazowania (Paraphrasieren, Umformulierung).
Ostatnia i dość ogólna kwestia wynika bezpośrednio z faktu, że branża gier komputerowych jest znacznie młodszą dziedziną ludzkiej aktywności niż szeroko pojęta glottodydaktyka. W nowych publikacjach filologicznych z zakresu nauczania języka niemieckiego jako obcego (DaF) kwestionuje się dotychczas ugruntowane status quo, w którym językowe kompetencje receptywne (Leseverstehen) można ograniczyć tylko do jednego medium, najczęściej słowa pisanego. Literatura i inne formy języka pisanego nie muszą być bowiem całkowicie oderwane od innych mediów. W nowszych podręcznikach gry komputerowe traktuje się jako impuls motywacyjny i środek pomocniczy dla uczniów niepałających entuzjazmem do tradycyjnej lektury. Jednakże z uwagi na silne znaczenie rzeczywistości wirtualnej w życiu uczniów nowe koncepcje dydaktyczne przewidują rosnące znaczenie cyfrowych dóbr kultury, do których notabene należą gry komputerowe w dydaktyce języka obcego.
Oczywiście nauczanie języka obcego wiąże się z pewnymi schematami, których nie sposób przezwyciężyć. Mowa tu na przykład o konkretnych planach nauczania i formatach egzaminów. Niemniej jednak starannie dobrane gry mogą być doskonałym substytutem dla zajęć językowych, które bazują na literaturze pięknej. Jak powszechnie wiadomo, nauka języka obcego jest zadaniem, które angażuje nie tylko czysty intelekt, ale także emocje ucznia. Ten stan rzeczy znajduje odzwierciedlenie w wymaganiach dotyczących nowoczesnych podręczników. Podczas ich oceny merytorycznej pojawia się pytanie: czy poświęcają one wystarczająco dużo uwagi emocjom odbiorcy? W tym kontekście warto wspomnieć o tak zwanym „uczeniu literackim”. Waldt rozumie je jako „wyzwanie poprzez estetycznie angażującą literaturę” („Herausforderung durch ästhetisch-anspruchsvolle Literatur”). Czy jednak nie warto je wzbogacić o uniwersum gry? Zwłaszcza że poza sugestywną synergią obrazu, dźwięku i wątków narracyjnych pozwala ona także na imersję i interakcję gracza?
Sposoby na pozyskanie i wykorzystanie gier komputerowych – lekcje języka obcego nie muszą być wcale nudne!
Wyobraźmy sobie najpierw tradycyjne lekcje języka niemieckiego w Sali lekcyjnej. Pierwszym kryterium, jakie powinniśmy uwzględnić przy wyborze środków dydaktycznych, jest ich przystępność. Najlepiej w tym wypadku sprawdziłyby się gry fabularne dostępne w formie aplikacji na smartfony i tablety. Dlaczego jest to słuszna strategia? Po pierwsze, tego typu urządzenie mobilne każdy uczeń może wziąć ze sobą i podłączyć do niego słuchawki. Po drugie, smartfony na bazie Androida są dość popularnymi urządzeniami w naszym społeczeństwie. Zdecydowanie mniej popularne są konsole do gier, czy wyspecjalizowane laptopy gamingowe. Po trzecie, gry na system Android są bardzo często bezpłatne lub oferowane w modelu freemium.
Klasycznym przykładem wykorzystania gry komputerowej na lekcji języka obcego jest zadanie „Playing out loud”. Konkretny uczeń gra przed grupą w grę i komentuje swoje postępy. Innym specyficznym zadaniem jest zabawa „Let's play”. Można do tego wykorzystać dostępne na YouTube filmy w języku obcym przedstawiające przejście danej gry i na bieżąco je omawiać. Naszą intencją w tym artykule nie jest jednak nadmierne gloryfikowanie rzeczywistości cyfrowej. Gry komputerowe można bowiem wykorzystać w zadaniach porównawczych. Uczeń może na przykład zrelacjonować w języku obcym swoje wrażenia z przebiegu gry z perspektywy innych dzieł kultury, które były jej inspiracją – na przykład filmu lub książki.
Abstrahując od tego, każdy użytkownik smartfona, może ćwiczyć język obcy w dość prosty, żeby nie powiedzieć banalny sposób. Przykładowo, wystarczy wejść w ustawienia i zmienić język swojej ulubionej gry na ten, którego uczymy się podczas takich zajęć, jak na przykład korepetycje językowe online. A może warto sięgnąć po popularne Scrabble i sprawdzić, czy nie są one czasem dostępne w języku, który aktualnie jest dla nas priorytetem? Jak widać, możliwości wykorzystania gier komputerowych, w tym także gier mobilnych, są wprost imponujące.
Kilka wniosków
Branża elektronicznej rozrywki rozwija się bardzo dynamicznie. Wszechobecność gier komputerowych powoduje, że coraz więcej dorastających i nierzadko dorosłych osób poświęca swój czas zgłębianiu wirtualnych światów. Stosunek społeczeństwa do gier komputerowych staje się coraz bardziej dojrzały. Wzbudzają one wprawdzie nadal kontrowersje, ale coraz częściej traktuje się je jako pełnoprawne dobro kultury – tak zwaną „trzynastą muzę”.
W tym artykule starannie przeanalizowaliśmy powody, które są silną inspiracją, do tego, aby wykorzystać bogactwo językowe gier komputerowych w nauczaniu języka obcego. Dobry lektor języka obcego online powinien wykazywać się kreatywnością oraz stymulować motywację ucznia. Gry komputerowe wpływają pozytywnie zarówno na ucznia, pobudzając jego ukryty potencjał, jak i na edukatora – wspomagając jego osobisty rozwój. Uzupełnienie materiału lekcyjnego elementami zaczerpniętymi z gier z pewnością pozwoli osiągnąć ten cel i połączyć przyjemne z pożytecznym, czego serdecznie życzymy naszym uczniom!
► Źródła:
http://jows.pl/artykuly/gry-komputerowe-w-pracy-nauczycieli-jezykow-obcych
A. Rzeźnik, Gry komputerowe w prcy nauczycieli języków obcych, Jezyki obce w szkole, 3 (2017), s.102-105
https://epale.ec.europa.eu/pl/blog/motywacja-nauka-jezykow-obcych
Joanna Kic-Drgas, Motywacja a nauka językow obcych
https://schulesocialmedia.com/2017/12/13/computerspiele-im-deutschunterricht/
P. Wampfler, Computermedia im Deutschuntericht
S. Chudak, Refleksja nad uczuciami i emocjami towarzyszącymi procesowi uczenia się a podręczniki do nauki języków obcych, Lingwistyka stosowana (w:) Lingwistyka stosowana 4 (2011), s. 257
https://blog.lingoda.com/de/sprache-lernen-spiele
E. McGann, Der Einsatz von spielen beim Sprachenlernen
Autor bloga: Łukasz R. - lektor języka niemieckiego w LingRoom
Witam Cię bardzo serdecznie:) Nauka języka niemieckiego już od 2009 roku jest priorytetową sferą mojego życia. Pracowałem w języku niemieckim na projekcie infolinii linii lotniczych. Ponadto już od kilku lat zajmuję się redagowaniem wartościowych treści w języku niemieckim, współpracując z różnymi agencjami marketingowymi. Dodatkowo mogę pochwalić się magisterium uzyskanym na uczelni ekonomicznej. Wiedza i specjalistyczna terminologia wyniesiona ze studiów pozwalają mi w profesjonalny i świadomy sposób przygotować lekcje języka niemieckiego biznesowego (Wirtschaftsdeutsch). Mam certyfikat z poziomu C1 (wynik: 86/100). Języki obce są moją pasją. Doskonale zdaję sobie sprawę z faktu, jak ważny jest regularny kontakt z językiem. Swoje zajęcia prowadzę w przyjacielskiej i pozbawionej nadmiernego sformalizowania atmosferze. Dzięki temu możesz skupić się na tym, co najważniejsze — czyli na postępach w nauce, do których będę Cię mocno inspirował. Swoje doświadczenia życiowe postanowiłem wykorzystać przy komponowaniu ofert specjalnych. To właśnie ze mną zyskujesz sposobność poznania akademickiego języka niemieckiego (poziom B2-C1), doskonalenia umiejętność pisania (poziom B1-C1), czy też dogłębnego opanowania języka biznesu (poziom B1-C1).
© 2020 LingRoom
