Kompetencje językowe - które są najważniejsze?

Jednym z najbardziej rozpowszechnionych poglądów na naukę języka obcego to ten, że nauka języka polega na przyswajaniu słownictwa i gramatyki. Jak to opanujemy, powinniśmy być gotowi, aby rozmawiać z innymi ludźmi w danym języku. Osoby, które podzielają ten pogląd oczekują, że po przestudiowaniu wszystkich możliwych czasów i różnych list tematycznych pełnych nowych słówek wyjdą na ulicę i będą się swobodnie wypowiadać w określonym języku obcym.

Dodatkowo, często słyszę od moich słuchaczy następujące zdanie: „Ja chcę przede wszystkim mówić”. Mam wrażenie, że jest w nim ukryte założenie, że mówienie jest umiejętnością na tyle ważną, że pozostałe kompetencje językowe stają się przy tym zbędne lub co najmniej mało potrzebne.

Warto rozwijać WSZYSTKIE umiejętności językowe jednocześnie

Uważam, że jest to błędny pogląd. Nie będziemy swobodnie mówić w danym języku, jeśli nie poświęcimy wystarczająco dużo czasu na rozwijanie pozostałych trzech podstawowych umiejętności językowych, którymi są: słuchanie, czytanie i pisanie. Mając słabo rozwiniętą umiejętność słuchania, nie zrozumiemy w pełni naszego słuchacza i nie będziemy w stanie mu adekwatnie odpowiedzieć. O tym jak ćwiczyć umiejętność słuchania, opowiedziałam trochę tutaj (Filmy i seriale do nauki języka, a może kanały na Youtube). W tym artykule chcę się skupić na czytaniu i pisaniu, a przede wszystkim na pisaniu.

Nauka czytania i pisania

No tak, ale po co tracić czas na czytanie czy pisanie? Ja się nastawiam przede wszystkim na mówienie! Oczywiście, większość z nas uczy się języka obcego, aby móc się komunikować ustnie z ludźmi, którzy nie znają naszej mowy ojczystej. Ale jak się nauczyć komunikować efektywnie, mieć coraz bogatszy zasób słownictwa, struktur gramatycznych, wiedzieć co można powiedzieć w danej sytuacji, a czego nie wypada?

Jeśli używamy wciąż tego samego zasobu słów, to nie zrobimy zbyt wielkich postępów. Czytanie pomaga nam zwiększyć swój zasób słownictwa i gramatyki, zdobyć znajomość pasywną słownictwa i struktur gramatycznych, którymi nie posłużymy się od razu, ale będziemy mieli szansę oswoić się z nimi i coraz lepiej rozumieć, jak się ich używa.

Same ćwiczenia gramatyki nie zastąpią czytania! Aby w pełni zrozumieć i przyswoić dane zagadnienia gramatyczne lub słownictwo, potrzebujemy między innymi zobaczyć, jak one są używane w określonym kontekście. A to jest możliwe dzięki lekturze: postów, artykułów, książek itp.

Pisanie pomaga natomiast uporządkować nasze zasoby wiedzy o danym języku i przećwiczyć w bezpiecznych warunkach to, z czym potem zamierzamy wyjść do ludzi i dzięki czemu będziemy mogli nawiązać z nimi rozmowę. W zdobywaniu kompetencji językowych, wymienione wcześniej cztery umiejętności wspierają się nawzajem, nie można żadnej z nich pominąć. Zwłaszcza, w dzisiejszych czasach, kiedy znaczny procent komunikacji odbywa się drogą niewerbalną.

Nie bez powodu analfabetyzm, sytuacja, kiedy umiemy się posługiwać swoim językiem ojczystym ustnie, ale już nie przeczytamy w nim żadnego tekstu ani nie napiszemy w nim najprostszego zdania, jest postrzegany jako poważna przeszkoda w osiągnięciu celów życiowych, rozwoju osobistym, na ścieżce zawodowej, w nawiązywaniu satysfakcjonujących relacji itp. Tak samo jest z językiem obcym. Samo mówienie w nim nie wystarcza, jeśli chcemy w tym języku optymalnie funkcjonować.

Jak rozwijać umiejętność mówienia w języku obcym?

Z drugiej strony, skupiając się wyłącznie na mówieniu, paradoksalnie opóźniamy rozwój tej ważnej dla nas kompetencji. Jak wspomniałam już wyżej, nie da się doskonalić umiejętności mówienia w języku obcym bez rozwijania zasobów językowych poprzez czytanie i pisanie i bez coraz lepszego rozumienia swoich rozmówców. Kluczem do tego ostatniego, jak już wiemy, jest doskonalenie umiejętności słuchania. 

Poniżej postaram się omówić przede wszystkim zagadnienia dotyczące rozwijania umiejętności pisania w języku obcym. Omówię to zagadnienie w wąskim zakresie, nie jako cel sam w sobie, ale jako narzędzie które ma nam pomóc posługiwać się coraz płynniej językiem obcym w mowie (a przy okazji również w piśmie).

Kolejna ważna uwaga - jeśli uczysz się w szkole językowej lub na indywidualnych korepetycjach (e-korepetycje czyli lekcje online są w chwili obecnej najbardziej popularne), masz lektorat językowy na studiach itp., od czasu do czasu będziesz miał okazję wykonywać ćwiczenia pisemne zadane przez Twojego lektora. Aby jednak szybciej robić postępy, warto czasami samemu przejąć inicjatywę. Ja ci podpowiem, jak to zrobić efektywnie.

Jak ćwiczyć pisanie?

Zacznijmy od prostych czynności, aby potem stopniowo podejmować się coraz bardziej wymagających zadań. Jednym ze sposobów na ćwiczenie pisania może być umieszczanie komentarzy pod nagraniami zamieszczonymi w Youtube. W swoim poprzednim artykule pisałam jakie kanały Youtube warto śledzić, aby podszkolić się w słuchaniu. Posłuchajcie lub obejrzyjcie nagranie, które was interesuje. Zobaczcie, co piszą pod danym wideo native speakerzy.

Na początkowym etapie ważne jest, aby czytać przede wszystkim komentarze native speakerów a nie tylko osób uczących się danego języka. Od nich też można się wiele nauczyć, ale początkowo nie będziemy w stanie tak łatwo odróżnić czy nierdzenny użytkownik danego języka pisze w nim poprawnie czy nie. A to może spowodować, że przyswoimy sobie błędy, których moglibyśmy uniknąć. Czytając komentarze native speakerów możemy zobaczyć, jak oni się porozumiewają spontanicznie w danym języku, przyswoić sobie parę przydatnych zwrotów, których być może nie znajdziemy np. w podręczniku. To jest zaleta obcowania z żywym językiem, a nie podręcznikowym.

Warto napisać krótki komentarz na temat czegoś, co zwróciło naszą uwagę. Taka forma ćwiczenia nie zabiera dużo czasu, a możemy bardzo dużo z niej wynieść. Jeśli ktoś nam odpowie na nasz komentarz, będzie to okazja do wymiany treści, poglądów, przyswojenia sobie i użycia kolejnych przydatnych zwrotów. Jeśli zostawimy komentarz na kanale native speakera uczącego danego języka, to jest duża szansa, że nam odpowie i jeszcze dodatkowo poprawi nasze błędy.

Inne miejsce, gdzie jest sporo okazji do tego rodzaju ćwiczeń, to blogi o określonej, będącej przedmiotem naszych zainteresowań, tematyce. Znów, możemy przeczytać artykuł i zostawić komentarz dla jego autora/autorki. Blogerom zazwyczaj zależy na dobrych relacjach ze swoimi czytelnikami, więc na pewno nam odpowiedzą.

Inna opcja to używać komunikatorów lub platform czatowych – można porozmawiać z native'ami lub z zaawansowanymi użytkownikami danego języka, którzy często mogą nam poprawić nasze błędy.

Z kolei na Facebooku, możemy zapisać się do grup językowych. Można np. w wyszukiwarce na Facebooku napisać „learning English group” i wyskoczy parę tego rodzaju grup tematycznych. Możemy też śledzić fanpejdże językowe i inne podobne strony, gdzie można zostawiać komentarze, wymieniać opinie itp.

W grupach językowych założonych przez Polaków, niestety istnieje tendencja, aby pisać głównie po polsku, więc proponowałabym zagraniczne grupy językowe. Tam, pisze się bardziej systematycznie w danym języku obcym. Niektórzy nauczyciele języków obcych sami mogą zaproponować, aby ich słuchacze wypowiedzieli się na określony temat.

W aplikacji Whatsapp też można znaleźć grupy konwersacyjne i czatować z innymi użytkownikami w określonym języku. Na platformach językowych (np. Busuu) jest z kolei możliwość wykonywania ćwiczeń pisemnych na określony temat i potem wysyłania ich native speakerom z prośbą o sprawdzenie.

Na późniejszym etapie, można już przejść samodzielnie np. do pisania artykułów na bloga lub dzienniczka w języku obcym, rozpisywania swoich planów w języku docelowym itp.

Podsumowanie

Podsumowując, w tych wszystkich wyżej wymienionych miejscach, można umieszczać swoje komentarze, mniej lub bardziej rozbudowane wypowiedzi na określony temat, w zależności od poziomu naszych umiejętności językowych. Zaletą takiego rozwiązania jest to, że tego rodzaju sytuacje stanowią symulację (w zwolnionym tempie) rozmowy na żywo. Z tą różnicą, że mamy czas sprawdzić słownictwo, zwroty, to czego nie jesteśmy pewni. W ten sposób możemy przećwiczyć to, co chcielibyśmy w niedalekiej przyszłości umieć powiedzieć spontanicznie, bez zastanawiania się, bezpośrednio naszemu rozmówcy.

Irena K – kilka słów o autorce bloga

Przejdź do profilu lektora

Witam Cię serdecznie :) Jestem lektorem, tłumaczem i słuchaczem – języki obce to moja pasja i codzienność, która nigdy mi się nie nudzi :). Ponadto, jestem również zaangażowana w projekt „Polish Cafe”, który ma na celu pomóc komunikować się cudzoziemcom w j. polskim. J. angielskiego i francuskiego zaczęłam uczyć się w liceum, hiszpańskiego na studiach a później doszła jeszcze – w pracy i poza pracą – nauka j. włoskiego i portugalskiego, a także czeskiego (na razie, na poziomie początkującym). W ramach studiów byłam również 6 miesięcy w Quebecu, na intensywnym kursie j. francuskiego i kultury tego regionu.

Z wykształcenia jestem romanistką, hispanistką i pedagogiem, studia językowe zrobiłam w Toronto, na York University (trzeci rok studiów spędziłam we Francji), pedagogiczne w Poznaniu. W Polsce również ukończyłam kurs metodyczny firmowany przez University of Cambridge, któgo zwieńczeniem był Certificate in English Language Teaching to Adults (CELTA) oraz kurs metodyczny online dla nauczycieli j. francuskiego organizowany przez Alliance Française w Vichy. Od 2002 roku mieszkam z powrotem w Poznaniu, natomiast staram się mieć stały kontakt z osobami różnej narodowości i z ogromną chęcią podtrzymuję znajomość z bardzo wartościowymi ludźmi poznanymi w trakcie studiów, programu Erasmus i w innych ciekawych okolicznościach.

Będąc po studiach językowych i pedagogicznych oraz kursach i szkoleniach metodycznych oraz będąc z natury osobą bardzo twórczą, zależy mi aby moje zajęcia były prowadzone przystępnie, ciekawie i z poszanowaniem indywidualnych potrzeb i uwzględnieniem osobowości każdego z moich słuchaczy, w swobodnej i życzliwej atmosferze. Z tego względu zdecydowanie preferuję zajęcia indywidualne. Tworzę materiały autorskie oraz używam tzw. „authentic materials” uwzględniając aktualną wiedzę pedagogiczną i psychologiczną o procesie uczenia się, dzięki czemu moje zajęcia są uszyte na miarę potrzeb każdego słuchacza. Pomagam moim słuchaczom pokonać blokady w mówieniu w j. obcym nie zaniedbując pozostałych umiejętności językowych: czytania, słuchania i pisania.

Ponadto zajmuję się również rysunkiem i malarstwem (głównie akwarelowym) i biorę udział w międzynarodowym ruchu (obecnym również w Poznaniu) Urban Sketchers.

Moją trzecią pasją są podróże, zwłaszcza podróże skuterem. W sierpniu 2018 roku przejechałam skuterem centralną i południową Polskę, Czechy z północy na południe i Austrię (od okolic Salzburga do Wiednia).

© 2020 LingRoom