Fałszywi przyjaciele tłumacza

Co to są fałszywi przyjaciele tłumacza?

Mianem tym określamy słowa i wyrażenia, które w dwóch językach brzmią podobnie, jednak ich znaczenie jest odmienne. Myślę, że każdy użytkownik języka obcego miał z nimi do czynienia i to nie raz! Fałszywi przyjaciele są często powodem zabawnych nieporozumień i wybuchów śmiechu, ale mogą również prowadzić do poważnych kłótni czy nawet konfliktów. Najczęściej przysparzają trudności użytkownikom języków w obrębie tej samej grupy językowej.

Od ponad dziesięciu lat pracuję z osobami z różnych krajów słowiańskich i zauważyłam, że każda narodowość uważa pozostałe języki słowiańskie za nader zabawne. Nie tylko nas śmieszy brzmienie np. języka czeskiego. Ukraińcy, Rosjanie i Serbowie uważają język polski za przezabawny, zwłaszcza ze względu na ilość tego „prze” w naszym języku.  Ale nie tylko! Słowa używane w języku polskim mają często zupełnie inne znaczenie w pozostałych językach grupy słowiańskiej. Tak jak słynna truskawka, która po serbsku oznacza „jagodę”, zaś mianem „jagody” w języku rosyjskim nazywa się wszystkie owoce lasu. Będąc w Warnie próbowałam dojść do plaży, która, jak się później okazało, znajdowała się o pięć minut drogi ode mnie. Jednak pytając o drogę, cały czas dostawałam instrukcję: „w prawo”. Nie znalazłam w końcu tej plaży, gdyż okazało się, że „prawo” w języku bułgarskim oznacza „prosto”. A przy okazji tego wyrazu – instrukcją: „Proszę iść cały czas prosto” przestraszyłam kiedyś pewnego Białorusina, który pytał mnie o drogę w Warszawie. Obiekt, do którego chciał ów pan dojść, znajdował się w pobliżu. Jednak w języku rosyjskim wyrażenie to oznacza „Proszę iść całą godzinę przed siebie”! Na szczęście szybko wyjaśniliśmy to nieporozumienie. Innym razem, będąc w Odessie, zamówiłam białą kawę, jednak okazało się, że w kawiarni brakuje mleka. Zapytałam się zatem, czy jest „śmietanka”. Kelnerka spojrzała na mnie ze zdziwieniem - „Śmietanka jest. Przynieść?” „Tak, bardzo proszę” – odpowiedziałam zadowolona. Po paru minutach otrzymałam czarną kawę i miseczkę… gęstej śmietany z wbitą doń łyżeczką! Kelnerka obserwowała uważnie, jak, nie chcąc jej obrazić, nakładam sobie śmietany do filiżanki z kawą. „Jakie dziwne zwyczaje mają ci Polacy/Ukraińcy” - pomyślałyśmy zapewne równocześnie. Oczywiście powinnam była poprosić o „slivki”, bo właśnie to słowo oznacza śmietankę do kawy.

 Ilu jeszcze problemów mogą przysporzyć nam fałszywi przyjaciele, przekonałam się na własnej skórze jako żona Rosjanina z siedmioletnim stażem. Ileż kłótni wynikło między nami właśnie przez to, że używaliśmy tych samych słów, nadając im odmienne znaczenie. Kiedy mąż powiedział do mnie: „nie warczi!” naprawdę się na niego obraziłam. Jak można powiedzieć do żony „nie warcz”?? Mąż nie mógł zrozumieć, dlaczego gniewam się o taką drobnostkę. „Ach, kobiety!” – westchnął.  Dopiero po jakimś czasie poszłam po rozum do głowy i zapytałam go, co to dokładnie znaczy po rosyjsku. Okazało się, że to po prostu „nie narzekaj”! A to tylko jeden z przykładów z naszego codziennego życia. Moją ulubioną lekcją w trakcie pracy na rosyjskim uniwersytecie była ta, podczas której wprowadza się słownictwo związane z umeblowaniem mieszkania. Zatem: stół po rosyjsku oznacza krzesło. Krzesło to fotel. Lustro to żyrandol. Dywan to sofa. Kawior to dywan. Natomiast szafka to mały piesek, który głośno i natarczywie szczeka.

Nieważne jakiego języka nauczamy / uczymy się. Warto kolekcjonować fałszywych przyjaciół i tworzyć listy znaczeniowe. Nie tylko pozwoli nam to uniknąć nieciekawych sytuacji, ale na ich podstawie można stworzyć naprawdę interesującą lekcję. Poniżej zamieszczam mini słowniczek moich ulubionych fałszywych przyjaciół z języka rosyjskiego, czeskiego i serbskiego. Życzę przyjemnej lektury!

 
w języku polskim

w języku rosyjskim

prawdziwe rosyjskie znaczenie
czaszka чашка filiżanka
sklep склеп grobowiec
sople сопли smarki
jutro утром rano
rano рано wcześnie
krawat кровать łóżko
łyżwy лыжи narty
lubieżny любезный uprzejmy
młodzieniec младенец niemowlak
śliwki сливки śmietanka
wieczorynka вечеринка impreza
woń вонь smród
angielski английский anielski
kiedy кеды trampki
uroda урод szkarada

 

w języku polskim w języku czeskim prawdziwe сzeskie znaczenie
burak burák orzech
czerstwy čerstvý świeży
burza burza giełda
kwiecień květen maj
napad nápad pomysł
nieprzytomny nepřítomný nieobecny
płyn plyn gaz
statek statek gospodarstwo
dziwak divák widz

 

w języku polskim w języku serbskim prawdziwe serbskie znaczenie
stolica столица krzesło
jagoda јагода truskawka 
pisanka писанка notes
woleć волети kochać
sztuka штука szczupak
wredność вреднoст wartość, zaleta

 


Dziękujemy, że przeczytałaś/eś do końca nasz artykuł. Jeżeli Ci się podobał, zarejestruj się na naszej platformie, abyśmy mogli dzielić się z Tobą najciekawszymi tekstami z bloga LingRoom

REJESTRACJA

Szukasz sprawdzonych lektorów języka obcego? Sprawdź naszą wyszukiwarkę.

Wybierz interesujący Cię język i lokalizację. 

Dołącz do społeczności LingRoom

Share this article
Popular Dictionaries