Mianem tym określamy słowa i wyrażenia, które w dwóch językach brzmią podobnie, jednak ich znaczenie jest odmienne. Myślę, że każdy użytkownik języka obcego miał z nimi do czynienia i to nie raz! Fałszywi przyjaciele są często powodem zabawnych nieporozumień i wybuchów śmiechu, ale mogą również prowadzić do poważnych kłótni czy nawet konfliktów. Najczęściej przysparzają trudności użytkownikom języków w obrębie tej samej grupy językowej.
Od ponad dziesięciu lat pracuję z osobami z różnych krajów słowiańskich i zauważyłam, że każda narodowość uważa pozostałe języki słowiańskie za nader zabawne. Nie tylko nas śmieszy brzmienie np. języka czeskiego. Ukraińcy, Rosjanie i Serbowie uważają język polski za przezabawny, zwłaszcza ze względu na ilość tego „prze” w naszym języku. Ale nie tylko! Słowa używane w języku polskim mają często zupełnie inne znaczenie w pozostałych językach grupy słowiańskiej. Tak jak słynna truskawka, która po serbsku oznacza „jagodę”, zaś mianem „jagody” w języku rosyjskim nazywa się wszystkie owoce lasu. Będąc w Warnie próbowałam dojść do plaży, która, jak się później okazało, znajdowała się o pięć minut drogi ode mnie. Jednak pytając o drogę, cały czas dostawałam instrukcję: „w prawo”. Nie znalazłam w końcu tej plaży, gdyż okazało się, że „prawo” w języku bułgarskim oznacza „prosto”. A przy okazji tego wyrazu – instrukcją: „Proszę iść cały czas prosto” przestraszyłam kiedyś pewnego Białorusina, który pytał mnie o drogę w Warszawie. Obiekt, do którego chciał ów pan dojść, znajdował się w pobliżu. Jednak w języku rosyjskim wyrażenie to oznacza „Proszę iść całą godzinę przed siebie”! Na szczęście szybko wyjaśniliśmy to nieporozumienie. Innym razem, będąc w Odessie, zamówiłam białą kawę, jednak okazało się, że w kawiarni brakuje mleka. Zapytałam się zatem, czy jest „śmietanka”. Kelnerka spojrzała na mnie ze zdziwieniem - „Śmietanka jest. Przynieść?” „Tak, bardzo proszę” – odpowiedziałam zadowolona. Po paru minutach otrzymałam czarną kawę i miseczkę… gęstej śmietany z wbitą doń łyżeczką! Kelnerka obserwowała uważnie, jak, nie chcąc jej obrazić, nakładam sobie śmietany do filiżanki z kawą. „Jakie dziwne zwyczaje mają ci Polacy/Ukraińcy” - pomyślałyśmy zapewne równocześnie. Oczywiście powinnam była poprosić o „slivki”, bo właśnie to słowo oznacza śmietankę do kawy.
Ilu jeszcze problemów mogą przysporzyć nam fałszywi przyjaciele, przekonałam się na własnej skórze jako żona Rosjanina z siedmioletnim stażem. Ileż kłótni wynikło między nami właśnie przez to, że używaliśmy tych samych słów, nadając im odmienne znaczenie. Kiedy mąż powiedział do mnie: „nie warczi!” naprawdę się na niego obraziłam. Jak można powiedzieć do żony „nie warcz”?? Mąż nie mógł zrozumieć, dlaczego gniewam się o taką drobnostkę. „Ach, kobiety!” – westchnął. Dopiero po jakimś czasie poszłam po rozum do głowy i zapytałam go, co to dokładnie znaczy po rosyjsku. Okazało się, że to po prostu „nie narzekaj”! A to tylko jeden z przykładów z naszego codziennego życia. Moją ulubioną lekcją w trakcie pracy na rosyjskim uniwersytecie była ta, podczas której wprowadza się słownictwo związane z umeblowaniem mieszkania. Zatem: stół po rosyjsku oznacza krzesło. Krzesło to fotel. Lustro to żyrandol. Dywan to sofa. Kawior to dywan. Natomiast szafka to mały piesek, który głośno i natarczywie szczeka.
Nieważne jakiego języka nauczamy / uczymy się. Warto kolekcjonować fałszywych przyjaciół i tworzyć listy znaczeniowe. Nie tylko pozwoli nam to uniknąć nieciekawych sytuacji, ale na ich podstawie można stworzyć naprawdę interesującą lekcję. Poniżej zamieszczam mini słowniczek moich ulubionych fałszywych przyjaciół z języka rosyjskiego, czeskiego i serbskiego. Życzę przyjemnej lektury!
w języku polskim |
w języku rosyjskim |
prawdziwe rosyjskie znaczenie |
czaszka | чашка | filiżanka |
sklep | склеп | grobowiec |
sople | сопли | smarki |
jutro | утром | rano |
rano | рано | wcześnie |
krawat | кровать | łóżko |
łyżwy | лыжи | narty |
lubieżny | любезный | uprzejmy |
młodzieniec | младенец | niemowlak |
śliwki | сливки | śmietanka |
wieczorynka | вечеринка | impreza |
woń | вонь | smród |
angielski | английский | anielski |
kiedy | кеды | trampki |
uroda | урод | szkarada |
w języku polskim | w języku czeskim | prawdziwe сzeskie znaczenie |
burak | burák | orzech |
czerstwy | čerstvý | świeży |
burza | burza | giełda |
kwiecień | květen | maj |
napad | nápad | pomysł |
nieprzytomny | nepřítomný | nieobecny |
płyn | plyn | gaz |
statek | statek | gospodarstwo |
dziwak | divák | widz |
w języku polskim | w języku serbskim | prawdziwe serbskie znaczenie |
stolica | столица | krzesło |
jagoda | јагода | truskawka |
pisanka | писанка | notes |
woleć | волети | kochać |
sztuka | штука | szczupak |
wredność | вреднoст | wartość, zaleta |
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś do końca nasz artykuł. Jeżeli Ci się podobał, zarejestruj się na naszej platformie, abyśmy mogli dzielić się z Tobą najciekawszymi tekstami z bloga LingRoom
Szukasz sprawdzonych lektorów języka obcego? Sprawdź naszą wyszukiwarkę.